Bộ Xây dựng cho biết, năm 2021 đã chỉ đạo Thanh tra Bộ tập trung thanh tra đối với chủ đầu tư và ban quản trị (BQT) các nhà chung cư xảy ra tranh chấp gay gắt, không chấp hành các quy định của pháp luật về nhà ở, đặc biệt là công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì tại một số địa phương.
Kết thúc đợt thanh tra, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng đã ban hành 18 kết luận thanh tra đối với 18 chủ đầu tư và 17 BQT tại 24 nhà chung cư/cụm nhà chung cư.
Qua đó, buộc 12/18 chủ đầu tư phải gửi vào tài khoản kinh phí bảo trì theo quy định và quyết toán để chuyển ngay cho BQT nhà chung cư, với tổng kinh phí bảo trì gần 345 tỷ đồng; buộc 5/18 chủ đầu tư trả lại 2.080 m2 diện tích lấn chiếm về cho cư dân, giá trị khoảng 62,4 tỷ đồng; xử phạt vi phạm hành chính 8/18 chủ đầu tư với tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng.
Theo Thanh tra Bộ Xây dựng, 18 kết luận thanh tra đã giải quyết dứt điểm nhiều kiến nghị, khiếu nại gay gắt của cư dân, góp phần ổn định cuộc sống của người dân, đảm bảo an ninh, trật tự địa phương.
Qua thanh tra, Bộ Xây dựng cũng chỉ ra 7 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tranh chấp, đơn thư khiếu nại gay gắt, kéo dài tại các chung cư. Đó là, nhận thức pháp luật, cách thức, thái độ làm việc và sự hợp tác thiếu thống nhất giữa chủ đầu tư và BQT.
Thứ hai, chủ đầu tư đã tự ý thay đổi công năng, mục đích sử dụng, lấn chiếm, sử dụng các phần thuộc sở hữu chung.
Thứ ba, chủ đầu tư chậm tổ chức, hoặc tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu không thành công, nhưng không có văn bản đề nghị UBND cấp xã, phường tổ chức.
Thứ tư, chủ đầu tư và BQT nhà chung cư không thống nhất được các phần diện tích, nhất là phần diện tích mà chủ đầu tư giữ lại, thiết bị thuộc sở hữu chung của nhà chung cư theo quy định của Luật Nhà ở.
Thứ năm, chủ đầu tư không bàn giao, chậm bàn giao, hoặc bàn giao không đầy đủ hồ sơ nhà chung cư cho BQT.
Thứ sáu, chủ đầu tư và BQT chưa quyết toán số liệu (gốc và lãi) kinh phí bảo trì, nhưng chủ đầu tư đã bàn giao và BQT đã nhận số tiền kinh phí bảo trì.
Thứ bảy, một số chính quyền cấp xã, cấp huyện xử lý chưa triệt để nhiều kiến nghị, tranh chấp tại nhà chung cư tại địa phương.
Chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra khi có dấu hiệu tội phạm
Nhằm chấn chỉnh và giải quyết tình trạng này, Bộ trưởng Bộ Xây dựng yêu cầu các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng, các tổ chức và cá nhân phổ biến, tuyên truyền pháp luật nhà ở, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm liên quan đến công tác quản lý sử dụng nhà chung cư, trong đó chú trọng đến công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì để góp phần ổn định an ninh, trật tự xã hội tại địa phương.
Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện quyền và trách nhiệm theo quy định tại Nghị định 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở.
Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan chức năng phối hợp cơ quan công an xử lý nghiêm đối với các trường hợp có dấu hiệu vi phạm hình sự trong quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì theo quy định. Kiên quyết chỉ đạo cưỡng chế và xử lý nghiêm chủ đầu tư không bàn giao kinh phí bảo trì cho BQT theo quy định.
Chỉ đạo sở xây dựng tổ chức thanh tra chuyên ngành về nhà ở tại địa phương theo quy định Luật Nhà ở năm 2014, trong đó tăng cường thanh tra công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì các nhà chung cư.
Khi phát hiện tổ chức, cá nhân có dấu hiệu tội phạm về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì thì chuyển cơ quan điều tra theo quy định. Đối với các trường hợp phức tạp, liên hệ với Thanh tra Bộ Xây dựng để được hướng dẫn theo đúng quy định.
Yêu cầu UBND cấp quận, huyện khi nhận được đầy đủ hồ sơ đề nghị của BQT nhà chung cư phải khẩn trương kiểm tra và ban hành quyết định công nhận, hoặc ủy quyền cho UBND cấp xã, phường nơi có nhà chung cư kiểm tra hồ sơ và ban hành quyết định công nhận BQT nhà chung cư theo quy định tại Điều 22 Thông tư số 02/2016/TT-BXD và khoản 10 Điều 1 Thông tư số 06/2019/TT-BXD của Bộ Xây dựng.
Bộ Xây dựng cũng chỉ rõ trách nhiệm cụ thể của chủ đầu tư trong việc quản lý và bàn giao kinh phí bảo trì theo quy định của Luật Nhà ở, Nghị định 20/2021/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tư số 02/2016/TT-BXD và Thông tư số 06/2019/TT-BXD của Bộ Xây dựng.
Đối với BQT nhà chung cư, yêu cầu quản lý kinh phí bảo trì theo quy định; sử dụng kinh phí bảo trì phải đảm bảo đúng mục đích, công khai, minh bạch theo đúng quy định của Thông tư 02/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng.
Đồng thời giao Thanh tra Bộ qua công tác thanh tra tổng hợp các bất cập của chính sách, pháp luật về nhà ở trong công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì chung cư kiến nghị với lãnh đạo Bộ sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền. Trong trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân có dấu hiệu tội phạm về quản lý, sử dụng kinh phì bảo trì chung cư sẽ kiên quyết chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra theo quy định.
